Inspanningsonderzoek bekijken

De cijfers na een inspanningsonderzoek zijn ingewikkeld en onleesbaar. Ik zal ze in dit artikel zoveel mogelijk proberen toe te lichten, voor zover ik weet wat ze betekenen. Ik ben geen arts en heb alles zelf uitgezocht in boeken, internet, artikelen en gesprekken met artsen. Het is dus een weergave van hoe ik het begrijp en interpreteer met de medische kennis die ik door mijn verleden, opleidingen en cursussen heb.

Ik heb niet alle bronvermeldingen helder omschreven dus ik kan ook niet goed aangeven van wie ik het gehoord heb of waar ik het gelezen heb, maar onderaan staan wel een aantal artsen waar ik bronnen van heb gebruikt. Vraag dus altijd je arts om een goede uitleg van de test. Maar dit artikel kan je in ieder geval wellicht vast een start geven om de getallen te begrijpen en je wellicht helpen de juiste vragen aan je arts te stellen. Ik ben niet verantwoordelijk voor enige schade (welke schade dan ook) aan je gezondheid of anderszins die het gevolg kunnen zijn van het gebruik van deze informatie.

Eerst wil ik een paar belangrijke getallen uitleggen en je laten zien wat je daarmee kunt. Als je alleen geïnteresseerd bent in het praktische gebruik van de inspanningstest heb je daar genoeg aan. Als je alles tot in meer detail wil begrijpen leg ik daarna de uitslagen per meting / getal uit.

Belangrijk te weten:

• AT = Anaerobe drempel – VT = ventilatoire drempel. (Beide benamingen zijn voor de drempel waarboven je gaat verzuren. De ene wordt gemeten adhv de verzuring en de andere adhv je cel-ademhaling)
• VO2max = hoeveelheid zuurstof die je mitochondriën (je energie fabrieken) maximaal kunnen opnemen uit het bloed.
• MET = Hoe zwaar activiteiten zijn en hoeveel zuurstof je ervoor nodig hebt wordt uitgedrukt in MET.
• W = Wattage – hoeveel watt fiets je, ofwel hoeveel energie ‘wek je op’ met fietsen (als de fiets bijvoorbeeld elektriciteit zou kunnen maken door jouw trappen).
• VE = het ‘ademminuutvolume’ – hoeveel lucht adem je in 1 minuut in
• V02 = zuurstofopname in het lichaam (hoeveel zuurstof wordt er uit je bloed opgenomen in je lichaam). Dit kan aangegeven worden in l/min (liter per minuut) of ml/min of ml/min/kg (milliliter per minuut per kilo lichaamsgewicht – deel het aantal milliliter per minuut door je gewicht).
• VCO2 = hoeveel CO2 adem je uit
• RER = hoeveel procent van je inspanning gebruik je vet, hoeveel procent gebruik je koolhydraten en hoeveel procent gebruik je eiwitten?

Belangrijkste getallen en berekeningen:

Doe dit onderdeel gewoon stap voor stap! Pak jouw uitslagen van je test er bij en doe eerst punt 1, werk dat punt af en ga dan naar punt 2. Zo maak je het voor jezelf overzichtelijk en behapbaar!

1. Kijk naar het getal achter VO2 bij AT of VT (noteer het desnoods even). Als er meerdere VO2 onder het kopje AT/VT staan kies dan voor het getal waar achter staat: ml/min/kg (of ml/kg/min).
2. Dit is de hoeveelheid zuurstof die jouw fabrieken (mitochondriën) uit het bloed opnemen op het moment dat je gaat verzuren en pijn krijgt. Activiteiten die deze hoeveelheid zuurstof vragen kun je dus beter niet doen of in ieder geval niet langdurig. Dit is je ‘piekbelasting’.
3. elke 3,5 ml/min/kg zuurstof is 1 MET (een score die men bedacht heeft om activiteiten mee in te delen naar ‘zwaarte’). Deel het getal dat je hebt gevonden dus door 3,5 (noteer dat ook even). De uitkomst is het aantal MET dat jij maximaal aankunt in piekbelasting (zeer kortdurend dus!).
4. Kijk in de tabel (zie bijlage) welke activiteiten je dus maximaal zeer kort kunt volhouden.

Voorbeeld:(Dit is een voorbeeld van een patiënt die matig tot ernstig CVS/ME heeft! Jouw uitslagen kunnen dus zeker hoger liggen!) Je neemt 7ml/min/kg zuurstof op uit je bloed op het moment dat je gaat verzuren. 7/3,5=2. Je gaat dus verzuren bij activiteiten die 2 MET kosten en die moet je dus vermijden of zeer kort doen (het cvs/me medisch centrum Amsterdam rekent deze MET score al voor je uit in de brief, dr. Visser weet ik niet maar ik ga er stiekem wel van uit, maar anders kun je het nu dus zelf ook uitrekenen).

5. Je aerobe drempel (het punt waarna je zuurstof nodig hebt om energie te maken) is op 75% van je AT/VT. In het begin nemen de fabrieken nog niet zoveel zuurstof op uit het bloed, dus dat gaat nog goed. Maar vanaf ongeveer 85% van je AT/VT ga je echt meer energie produceren in je fabrieken en hebben je fabrieken steeds meer zuurstof nodig.
6. Bereken wat 75% is van je MET score bij AT/VT (75% van het getal dat je bij punt 3 hebt berekend), dit is je duurzame belastbaarheid! Dit kun je dus wat langer volhouden!
7. Kijk naar het getal achter HR bij het kopje AT/VT (noteer dat desnoods ook even).
8. Bereken wat 85% van je hartslag AT/VT is, dit is je hartslag drempel! Probeer bij activiteiten hieronder te blijven of in ieder geval max. 30 seconden tot 2 minuten boven deze drempel te zijn.

Voorbeeld: Je hebt 2 MET als piek belasting (zie vorige voorbeeld). 75% daarvan is 1,5 MET. Je duurzame belastbaarheid is maximaal 1,5 MET (cvs/me medisch centrum Amsterdam rekent dit al voor je uit in de brief, wellicht doet dr. Visser dit ook). Daarnaast is jouw hartslag bij AT/VT 119. 85% van 119 is 101. Je hartslag grens, waar je onder zou moeten blijven, is dus 101. Het is niet erg er ‘even’ boven te komen, maar als je er boven komt moet je toch zo snel mogelijk gaan zitten/ liggen om schade te voorkomen aan je cellen
(cvs/me medisch centrum Amsterdam geeft je VT/AT hartslag als grens of net iets daaronder, maar 5 Amerikaanse artsen die zich bezig houden met CVS/ME geven 85% als advies!!).

Doe geen activiteiten met een hogere MET score dan jij aankunt.

De activiteiten met een goede MET score kun je doen, maar je mag daarbij niet je HR grens overschrijden. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als je nog in herstel bent van vorige activiteiten bijvoorbeeld waardoor je zuurstof opname lager is dan ‘normaal’. Dus als jij 2 MET normaal langdurig kunt volhouden doe dan activiteiten met 2 MET, MITS je hartslag te hoog wordt!! Het kan soms ook zijn dat je de activiteit dan wel kunt, maar met heel veel meer rust tussendoor.

Alle resultaten bekijken.

Dr. Visser en het Cvs/ME medisch centrum Amsterdam zijn de twee ‘experts’ in Nederland op het gebied van CVS/ME die inspanningstesten doen. Daarom leg ik de scores van deze twee formulieren hieronder uit. Maar als je goed naar de woorden en kopjes kijkt kun je ook uitslagen van andere testen hier naast houden.

Startgegevens:

Het Cvs/ME medisch centrum Amsterdam begint met het benoemen van een aantal start waardes. Zo wordt je lengte en gewicht genoemd, je BMI en ECG uitslag.

Dan een aantal gegevens over het functioneren van je longen. Als je longen niet goed functioneren komt er minder zuurstof in je bloed terecht en dan kan je energie tekort dus ook liggen aan een longziekte en heb je misschien geen CVS/ME.
Als je bijvoorbeeld astma hebt en deze niet onder controle is dan moet dit meegenomen worden in het inspanningsonderzoek, want een deel van de reden dat je dan slecht gaat presteren ligt dan aan je astma.

De bloeddruk wordt gemeten in rust en als je maximaal aan het bewegen bent. De bloeddruk zegt iets over of je hypertensie hebt (hoge bloeddruk) of dat krijgt van inspanning. Dat kan iets zeggen over aandoeningen die je hebt. Zo kun je door bijnierziekten, afwijkingen van de bloedvaten van de nieren, problemen met de urinewegen en overmatig zout eten ook een hoge bloeddruk krijgen. Is je bloeddruk te hoog dan zal er verder onderzocht worden.
Je kunt ook een te lage bloeddruk hebben. Patiënten die ook OI en/of POTS hebben kunnen hier last van hebben. Bij een te lage bloeddruk komt er niet voldoende bloed door het lichaam en dan kan ook niet goed gemeten worden hoeveel zuurstof er wordt opgenomen door je cellen om energie van te maken. Want als het bloed niet in je teen komt dan is het logisch dat daar geen zuurstof door de cellen kan worden opgenomen. Een lage bloeddruk waar je geen last van hebt is niet erg, maar als je er klachten van krijgt dan moet je er wel iets aan doen (zoals bij OI/POTS bijvoorbeeld). Wanneer je bloeddruk TE laag is verschilt per persoon.

Wat het effect van jouw bloeddruk op de meting is verschilt erg en daarom begeleid een arts ook het onderzoek. Zij weten of ze in de metingen iets moeten corrigeren en of je de test überhaupt wel kunt maken. Als jij ziet dat je bloeddruk erg hoog is of als je klachten hebt die passen bij een te lage bloeddruk overleg dan met je arts!

En naast je bloeddruk wordt ook je hartfrequentie (HR of HF) gemeten terwijl je in rust bent – je zit al wel op de fiets (HR in rust is tussen 60 en 80 voor gezonde personen).

Bij dr. Visser staan alle metingen in ‘rust’ in de eerste kolom van de tabel. Dat geeft nog wat extra informatie over je ruststofwisseling (hoeveel energie gebruik je in rust (VO2/kg in rust). Dit zegt dus ook iets over hoeveel ‘voeding’ je nodig hebt!).

Ik noem in de volgende tabel de interessante metingen in rust:

Dan volgen de metingen van de test.

Eerst de tabel m.b.t. de ‘VO2max’ getallen Of het kopje Vo2peak

Wattage fietsen, uitslag tabel:
Let op! Wattage / gewicht = ….

Ventilatoire drempel / Anaerobe drempel

Boven deze drempel verzuur je! (verzuringspijn!)

Gezonde personen hebben een AT rond 50-75% van hun HR max. Heb je een AT onder 40% van je HR max dan heb je een mitochondriële disfunctie.
Als je geen test hebt gedaan kun je dus je HRmax uitrekenen. Je AT ligt dan rond 50-75% van die HR. Echter omdat de berekeningen niet volledig betrouwbaar zijn blijft dit een beetje ‘gokken’. Je kunt er niet op vertrouwen dat je berekening klopt. Een inspanningstest doen, als dat kan, is dan dus beter. Maar als dat niet kan dan kan zo’n rekensom je wel op weg helpen. Je voelt wellicht wel aan of je meer richting de 50% of meer richting de 75% zit met je AT.

Er wordt vaak ook nog een cardiale output gemeten, ademreserve en hart-variabiliteit. Vooral deze laatste meting kan erg interessant zijn. De informatie hierover vul ik op een later moment hier aan. M.b.t. de cardiale gegevens heb ik ook nog onvoldoende kennis om daar iets over te zeggen. Ik ben dat nog aan het onderzoeken voor mezelf, omdat ik het zelf ook erg interessant vindt. Dit artikel wordt dus nog bijgewerkt in de toekomst, maar dat kan, gezien mijn energie levels, een tijd duren.

Ik hoop dat bovenstaande je alvast een eerste inzicht geeft in wat je in de praktijk kunt met het inspanningsonderzoek!

Bronnen:

Documenten m.b.t. interpretatie inspanningsonderzoeken van verschillende universiteiten, sportcentra, etc.
Artikelen, teksten en video’s van dr. M. van Ness.
Artikelen en teksten van dr. Klimas
Artikelen en teksten van dr. Stevens en dr. Snell
Vele andere blogs, artikelen, teksten en video’s van o.a.: Dr. Vermeulen, cvs/ME medisch centrum Amsterdam, dr. Visser (video), dr. Lucinda Bateman, etc.

Bijlage:

MET score tabel